charles darwin
 |
Çarls Darvini lindi më 12 shkurt 1809 në Shruzberi qytezë pranë Birmingham të Britanis së Madhe dhe vdiq në prill të vitit 1882 në Daun të Mbretëris së Bashkuar . Çarls Robert Darvini ka qenë shkencëtar britanik i cili ka vendosur themelet moderne të teoris së evolucionit ku i gjithë procesi jetësor zhvillohet në rrugën e seleksionimit natyror . Darvini lindi në vendin Shruzberi si fëmijë i pestë ne familje . Gjyshi i tij , Xhosaj Vestvud , ka qen një tregëtar i suksesshëm i porcelanit , ndërsa gjyshi i tij nga ana e babait Erazmus Darvin ka qenë një psikolog dhe shkencëtar i njohur në shekullin e XVIII. Në vitin 1825 Darvini mbasi mbaroji shkollën fillore në vendin e lindjen në Shizberi , i nxitur nga i ati ai u vu të studionte mjekesi në univerzitetitn e Edinburgut , por më 1827, për shkak të rezultateve zhgënjyese në mësime, i ati vendosi që Charles t'i kushtohej jetës klerikale dhe kështu e çoi atë në Kambridge për të ndjekur studimet. Këtu ndoqi mësime mbi botanikën, nisi të koleksiononte dhe të klasifikonte insekte dhe mori njohurit e para mbi gjeologjinë, duke ndërmarre edhe një ekspeditë gjeologjike në Uellsin e Veriut. Atje takon gjeologun Adam Sexhvikun dhe natyralistin Xhon Heslloun . Hesllou jo vetëm qe i ka predikuar Darvinit por ja ka bër me dije që te jet vëszhgues i kujdesshem i fenomeneve natyrore .
kërkimet shkencore
 |
Më 21 dhjetor 1831 Darvini natyralist nisi udhëtimin e tij të famshëm me anijen Bigell, për të bërë kërkime shkencore. Udhëtimi rreth botës zgjati deri më 2 tetor 1836. Përgjatë këtij udhëtimi, Çarls mblodhi një sasi të madhe materialesh dhe kreu shumë vëzhgime: në cdo vend zbriste dhe kryente eksplorime, mblidhte dhe katalogonte kampione speciesh botën shtazore dhe bimore dhe përshkruante karakteristikat e tyre. Më 1839, nën titullin Udhetim i një natyralisti përreth botës, ai botoi ditarin e këtyre eksplorimeve. Mbi bazën e vëzhgimeve të kryera , Darvini arriti në përfundimin se speciet modifikohen gradualisht. Në vitet që pasuan ai u mor me përpunimin e teorisë së evolucionit, duke u përkushtuar me mendime dhe vëzhgime. Me 1859, mbas njëzet vjet përpunimi, Darvini botoi veprën e aqperfolur e të aqkundershtuar "On the Origin of Species by Means of Natural Selection".
teoria e evolucionit
Sipas teorisë së evolucionit të Darvinit , gjallesat vinin nga një paraardhës i përbashkët. Ndërsa , shfaqja e këtyre gjallesave të ndryshme nga njëra-tjetra , ka ardhur për shkak të ndryshimeve të vogla , të shtuara gradualisht , brenda një kohe shumë të gjatë.
Sipas teorisë , së pari janë formuar gjallesat njëqelizore , e keto , brenda një periudhe prej qindra miliona vjetësh , u kthyen në gjallesa detare jovertebrore e më pas , në peshq . Këta peshq , duke dalë në tokë , kanë formua zvarranikët . Sipas të njëtit pretendim , shpendët dhe gjitarët gjithashtu kanë evoluar nga zavarranikët.
